Sau thành công của tập Lục bát nghìn trùng, Sơn Nguyên tiếp tục cho ra mắt bạn đọc tập thơ mới Sau bóng tối (Nhà xuất bản Hội Nhà văn, 2021). Đọc hết 70 bài thơ trong tập sách, người đọc nhận ra thơ Sơn Nguyên ngày càng cuốn hút, bởi sự tinh tế, đậm chất trữ tình, da diết nỗi nhân tình thế thái. Thế mạnh của Sơn Nguyên là cách anh chuyển tải những vấn đề của cuộc sống đời thường vào thơ bằng lối chiêm nghiệm của một người từng trải. Những câu thơ đọc lên nghe vừa gần gũi, chân thành nhưng cũng rất lãng mạn và giàu tính triết lý.
Xin hãy kề môi/ và gửi lại nụ hôn cho muôn ngàn cỏ dại/ sắc hương này mong manh lắm// giông bão vẫn hằng/ khoảnh khắc chẳng còn bao// Hãy ngồi xuống đây/ và xếp lại giùm tôi những vẻ đẹp Vĩnh hằng/ chép vào trang hữu hạn// quê nhà tôi xa lắm/ sợ trôi mất thời gian// Hãy thở cùng tôi/ và mang giúp bài ca về khu vườn bóng tối/ ngày tháng phập phồng trôi//... tôi sẽ mang ngay/ thông điệp này về trần thế// bởi linh hồn/ và tháng năm của tôi/ cũng hoang phế từng ngày (Thông điệp của núi rừng).
70 bài thơ trong tập Sau bóng tối của Sơn Nguyên không phải bài nào cũng hay, câu thơ nào cũng ám ảnh nhưng cũng không khó để bạn đọc tìm những câu thơ, bài thơ hay viết về đề tài tình yêu và thế sự. Yếu tố triết luận, chất trữ tình được thể hiện hầu khắp trong toàn bộ tập thơ.
Đời đã bọt. Sá chi bèo tấm áo/ Hát đi em cho xào xạc ngàn dâu/ Đừng cuối xuống cho trần truồng mộng ảo/ Mây trên cao và nắng ở trên đầu... (Sau bóng tối).
Khi nhà thơ nhận ra trong cõi vô thường với những thay đổi chóng vánh, đời người trở nên mong manh, mờ ảo như khói sương thì anh đã xem mọi thứ quanh mình như những “tri âm”. Là bóng xế. Chở chiều về muôn dặm/ Nắng buông rèm nghe bí ẩn trầm hương/ Thì em hỡi! Đỉnh cao là vực thẳm/ Bến trăm năm là khoảnh khắc trên đường (Mặc khải).
Bìa tập thơ "Sau bóng tối" của nhà thơ Sơn Nguyên (NXB Hội Nhà văn, 2021). Ảnh: Nguyễn Văn Hòa
Sơn Nguyên nhìn đời, nhìn người trong một tâm thế bình thản, an nhiên. Với anh, đời là một cuộc đi và trong cuộc đi ấy chắc gì chỉ toàn bình lặng. Bình yên, bão tố và những bất an sẽ nối tiếp. Mà đời thì ngắn ngủi, vậy tại sao chúng ta không tranh thủ để yêu thương? Bởi chỉ cần trao nhau một nụ cười, một ánh nhìn, một câu nói... chắc chắn sẽ làm ấm lòng những người ở quanh mình. Một vỉa hè thiu một đốm màu/ Một chiều cao ngó một chiều sâu/ Cậu bé qua đường ngơ ngác bước/ Tiếng ve ngân rung mượt phím sầu (Đôi mắt Chúa buồn như giọt sương).
Thơ Sơn Nguyên buồn, nỗi buồn dịu nhẹ và tinh khiết. Từng câu, từng chữ giăng mắc trong lòng người đọc những nỗi niềm khó tả, những cảm xúc không diễn đạt thành lời. Ngày khép bóng. Chưa kịp đong lận đận/ Đêm chong đèn. Đếm chưa đủ long đong/ Con kiến nhỏ còng lưng khiêng số phận/ Kiễng chân lên thì mộng đã phiêu bồng (Sau bóng tối).
Bằng sự trải nghiệm và vốn ngôn ngữ tích lũy được Sơn Nguyên lần lượt lý giải, cắt nghĩa rất có lý, có tình. Nhà thơ đã rất thành công trong việc sử dụng các thủ pháp nghệ thuật để gián tiếp gửi gắm nỗi niềm. Ngọn cỏ úa nghiêng mình hôn mặt đất/ Phút biệt ly là rất mực vô ngần/ Trong viễn tượng có một điều rất thật/ Kiếp luân hồi là đáo hạn phù vân (Phù vân).
Nhà thơ Sơn Nguyên luôn có khát vọng chiếm lĩnh không gian bằng cảm quan riêng trong cái nhìn phức hợp, đa chiều. Anh bước nhé cho chiều hoang hun hút/ Hút ngàn khơi là trở lại nguyên màu/ Khi trái đất khép vòng quay cát bụi/ Là vỡ chìm, là trùng ngộ mai sau (Khúc phù vân).
Từ không gian thực của thế sự, đời tư đến không gian của những giấc mơ, hoài niệm nhưng tất cả đều thống nhất trong một chỉnh thế nhất định. Đừng cúi xuống,/ và trắc ẩn nỗi buồn trong giọt lệ tôi rơi/ Cảm ơn người!/ nơi vết thương mà tôi vừa đón nhận/ có một hạt máu/ nảy mầm... (Cõi rong chơi).
Dù ở trên vũng lầy thân phận nhà thơ vẫn còn đức tin, hướng về tình yêu thương, và chủ động “thả trôi nỗi buồn”: Tôi thả nỗi buồn. Trôi/ vào dòng sông im lặng/ giữa tịch nhiên. Sâu thẳm/ cánh vô ưu sẽ trổ nhánh hoa đời.
Cùng với không gian nghệ thuật, thời gian nghệ thuật trong thơ Sơn Nguyên cũng đã “vẽ” nên được bức chân dung người thơ Sơn Nguyên với những khát vọng đẹp về tình yêu và cuộc đời, khi nhà thơ đã ý thức được sâu sắc về khổ đau - hạnh phúc, sự được - mất, có - không... trong cuộc đời này. Nhất là ở những câu chuyện tình yêu. Lời khuyên chân tình, bao dung và rất thực tế. Em đừng khóc cho dài thêm khó nhọc/ Bờ vai xiêu không vác nổi phận người/ Thì giọt lệ chỉ mặn thêm hạt thóc/ Tóc tơ nào gồng gánh được đầy vơi?
Sau bóng tối là cuộc hành trình nhìn lại, soi xét, chiêm nghiệm về đời, về người, về tình yêu và sự sống trong cõi nhân gian rộng lớn này. Ở đó thể hiện rõ một Sơn Nguyên đời thường và một Sơn Nguyên trong tư cách là nhà thơ, tuy hai mà một. Rất đáng trân trọng bởi trong cách nghĩ, tình cảm và ý thức của một người sống có trách nhiệm, hiểu sâu sắc về cuộc đời và trên hết là tấm lòng nhân ái và sự sẻ chia.
Nhà thơ Sơn Nguyên cho rằng: “Bí ẩn cuộc sống không nằm trong biển rộng sông dài, mà trong chính nụ cười đang tỏa nắng mai. Hãy cho phép tiếng đàn của chúng tôi được phối âm cùng giọt sương trần truồng trên cỏ, cho đẹp giọt lệ trời; được hòa nhịp vào bông hoa thả hồn trong gió, cho tươi nụ cười đất. Cửa trần khép mở, e rằng, khúc ca đời mình sẽ bỏ lỡ một đường tơ”.
Nơi bóng tối trở thành nguồn cội/ sợi nắng rơi về trời/ hạt mưa tan vào đất/ thành Nụ cười và Nước mắt của đời tôi... (Nụ cười và Nước mắt).
