Bảo vệ làn da khỏe đẹp khỏi nắng hè

Chúng ta đang chính thức bước vào mùa hè nắng nóng, với chỉ số tia UV ở nhiều nơi, trong đó có Hà Nội và Hồ Chí Minh đang ở mức rất cao, chỉ số tia UV từ 3 là bắt đầu gây tổn thương da. Cho dù, cơ thể đã có những cơ chế tự bảo vệ mình khỏi các tác động có hại của ánh sáng mặt trời mỗi khi ra đường vào thời tiết nắng nóng như tạo sắc tố trên da, làm lớp sừng dày lên hoặc kích hoạt các chất chống oxy hóa của cơ thể... 

Tuy nhiên, đôi khi các cơ chế này chưa đủ vì còn phụ thuộc vào màu sắc da của mỗi người, vị trí địa lý của từng vùng hay thời gian tiếp xúc tia cực tím..., nhất là mùa hè có những kỳ nghỉ vui vẻ cho nên chúng ta phải có cách bảo vệ da chống lại tác hại của ánh sáng mặt trời bằng những biện pháp chống nắng an toàn như  áo chống nắng, mũ vành rộng, kính râm được ưu tiên hàng đầu. Điều này sẽ góp phần ngăn cản sự tác động của tia cực tím UV tới làn da.

Bên cạnh các biện pháp bảo vệ da dưới ánh nắng gay gắt bằng cách sử dụng thêm các sản phẩm giúp chống nắng, bảo vệ da như kem chống nắng ở cả dạng kem, gel lẫn xịt tiện dụng mọi lúc, mọi nơi.  

Cách bảo vệ làn da trước tác động tiêu cực của tia UV

Dưới đây là một số biện pháp cụ thể giúp hạn chế ảnh hưởng của tia UV:

Mặc trang phục chống nắng

Dùng nón, mũ rộng vành, quần áo, kính mát để bảo vệ làn da mỏng manh của mình. Khi đi ra ngoài trời nắng, sử dụng vải màu tối và được dệt dày hoặc loại vải có độ bóng. Trang phục màu tối khiến bạn có cảm giác nóng hơn so với màu sáng vì hấp thu tia cực tím nhiều hơn. Nhưng chính nhờ các đặc điểm này, chúng có khả năng bảo vệ làn da khỏi tác hại của tia cực tím tốt hơn. Vải bóng lại giúp phản chiếu lại ánh nắng mặt trời nên cũng rất hữu ích.

Bên cạnh đó, đeo khẩu trang, vừa thực hiện yêu cầu của Thủ tướng Chính phủ trong thời gian dịch Covid-19, vừa có tác dụng chống khói bụi và đặc biệt còn giúp tránh được phần lớn tia cực tím. Nên chọn khẩu trang phủ kín mặt có màu đen, sậm bởi có thể chống nắng đến 90%, trong khi khẩu trang màu sáng chỉ có tác dụng 60%. Khẩu trang y tế thường quá mỏng và chỉ có thể cản bụi, không hiệu quả trong việc chống nắng và tia UV.

Ngoài ra, đeo kính râm bảo vệ mắt. Lựa chọn chất liệu tròng kính có khả năng chống nắng, độ hấp thụ tia cực tím từ 99 - 100% sẽ bảo vệ tốt nhất cho mắt và vùng da xung quanh.

Sử dụng kem chống nắng

Giúp chúng ta hạn chế tối đa những tác động xấu của ánh nắng mặt trời. Theo trang Cancer.org, kem chống nắng thường có các nhân tố bảo vệ da khỏi ánh nắng mặt trời (viết tắt là: SPF), có khả năng chống lại tia UV. Chỉ số SPF (Sun Protection Factor) trong kem chống nắng chính là mức độ bảo vệ da khỏi các hư tổn do tia UVB gây nên, nên chọn kem chống nắng có chỉ số SPF 15 trở lên.

Chỉ số SPF 15 có thể được hiểu rằng da của bạn nếu không được bảo vệ dưới ánh nắng mặt trời sẽ mất 20 phút để bắt đầu tấy đỏ. Khi bạn dùng kem chống nắng SPF 15, thời gian bị tấy đỏ sẽ lâu hơn 15 lần so với khi không dùng kem nghĩa là khoảng 5 tiếng.

Có một số tiêu chí để lực chọn kem chống nắng phù hợp với làn da như: kem chống phổ rộng (chống cả tia UVA và UVB), chỉ số chống nắng SPF ≥ 30, loại không thấm nước (water-resistance hoặc very water-resistance) và dạng sử dụng theo ý thích của mình (kem, dầu, lotion, gel hay xịt). Để kem chống nắng đạt được hiệu quả tối ưu, theo Hiệp hội Ung thư Australia khuyến cáo, người dùng nên bôi kem chống nắng sau mỗi 2 giờ ngay cả khi sản phẩm có thể chịu nước đến 4 giờ đồng hồ. Thoa kem chống nắng lên những vùng tiếp xúc với nắng với liều lượng 2mg (hoặc ml)/cm2 da.

Chế độ dinh dưỡng

Uống nhiều nước và ăn trái cây là biện pháp giúp làn da đẹp từ bên trong. Không nên ăn đồ quá ngọt hoặc quá chua. Một số loại rau giàu kali như: Rau má, mồng tơi, rau đay, bồ ngót... hoặc trái cây giàu vitamin như dâu tây, dưa hấu, cam bưởi, táo, chuối... tốt cho bạn trong những ngày mùa nắng, nhất là khi đi biển.

Ngoài ra, để an toàn, cần giảm thời gian phơi nắng, tránh làm việc và tiếp xúc với ánh sáng mặt trời quá lâu. Vào mùa hè, tránh phơi nắng, tắm nắng nhiều tại các bãi biển và hồ bơi... đặc biệt là trong khoảng từ 10 giờ sáng đến 4 giờ chiều khi ánh nắng gay gắt nhất và cường độ tia UV mạnh nhất trong ngày. Thực hiện theo quy tắc đổ bóng: Nếu chiều dài bóng ngắn hơn chiều cao khi ngoài trời nắng thì nên tìm khu vực râm mát, có mái che. Cần đảm bảo nơi vui chơi của gia đình luôn gần với những khu vực có bóng râm để có thể tránh nắng khi cần thiết.

Những điều nên biết về tia UV

Ánh sáng mặt trời bao gồm các tia cực tím (UVA, UVB, UVC) và tia hồng ngoại... Phổ tia cực tím bao gồm thành tử ngoại gần (có bước sóng từ 380 đến 200nm) và tử ngoại xạ hay tử ngoại chân không (có bước sóng từ 200 đến 10nm). Trong đó, tia UVA và UVB đóng vai trò quan trọng trong việc gây tổn thương trên da. 

Tia UVB (tia cực tím bước sóng B) là tác nhân chủ yếu gây cháy nắng, đỏ da, làm giảm khả năng sản xuất collagen và elastin trên da gây ra lão hóa và ung thư da. Tia UVB không thể xuyên qua cửa sổ xe hơi hoặc các loại kính khác. 

Còn tia UVA (tia cực tím bước sóng A) 95% tia nắng mặt trời là UVA, có khả năng xuyên qua thủy tinh, cửa kính xe, cửa sổ và đặc biệt là xuyên qua da sâu hơn tia UVB. Tác hại của tia cực tím bước sóng A là gây nên những thay đổi ở mô liên kết và dẫn đến các tổn thương không thể hồi phục, khiến da của chúng ta nhăn nheo, ngoài ra, tia này còn là nguyên nhân hình thành các gốc tự do làm hại tế bào.

Như vậy, tia UVA được coi là kẻ “giết người thầm lặng” bởi vì không giống như tia UVB, bạn không hề cảm thấy những ảnh hưởng của nó, nhưng thực ra nó đang thâm nhập sâu vào da, tàn phá mọi tầng của da một cách âm thầm. Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến nếp nhăn và làm tăng phần lớn nguy cơ gây ung thư da. Các bác sĩ và bác sĩ da liễu ngày càng cảnh báo về sự tương quan giữa tần suất ung thư da và  mức độ tổn thương DNA, với con số thống kê  hơn 90% trường hợp ung thư da là kết quả của việc phơi nắng.

Lượng tia UV tác động đến cơ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố, như là thời gian trong ngày,  theo mùa, vị trí địa lý, độ cao, độ che phủ của mây. Tia bức xạ UV thường tập trung cao vào buổi trưa, khi mặt trời ở vị trí cao và chiếu sáng trực tiếp, gần như vuông góc với mặt đất (mặt trời trên đỉnh đầu, đứng bóng), thường khoảng từ 10h sáng đến 14h chiều.

Từ những hiểu biết cơ bản về tia UVA, UVB, lựa chọn những biện pháp bảo vệ da phù hợp để chủ động bảo vệ sức khỏe của chính mình.