Các vấn đề trao đổi tại tọa đàm đều là những vấn đề đang được quan tâm hiện nay như: các triệu chứng đầu tiên khi nhiễm bệnh Covid-19, lưu ý của các bệnh nhân có bệnh nền khi điều trị tại nhà, các vấn đề tinh thần, tâm lý đối với bệnh nhân, vấn đề tránh lây nhiễm chéo khi cách ly tại nhà, các triệu chứng của bệnh nhân sau khi điều trị đặc biệt là các bệnh nhân nặng,…
Linh động trong điều trị bệnh nhân Covid-19
Theo PGS, BS. Lý T.Lương - Đại học Y Loma Linda, California, Chuyên gia truyền nhiễm, Bác sĩ Uỷ ban Đánh giá tiêu chuẩn Bệnh viện Hoa Kỳ: Khi xâm nhập vào cơ thể, vi rút dùng cơ cấu bên trong tế bào để sinh sôi nảy nở. Trong lúc này, nó sẽ hủy hoại các tế bào trong người và tạo ra các Citokin như là IL-6, tumor necrotic factor (TNF), interferons (IFN), hay là IL-1. Những citokin này làm cho các nội tạng bị viêm, bị sưng, kích thích giữ trụ nước, đặc biệt là ở phổi, thận, gan, não, và làm rối loạn đông máu, dẫn đến tắc mạch, huyết khối nhất là tại phổi.
Bởi vậy khi dùng thuốc để trị cho SARS Covi-2, chỉ có thể nhắm vào những tác hại gây ra từ sự lan tràn của Citokin này. Vì những tác hại của citokin nó tạo ra những triệu chứng như: nóng sốt, khó thở, thiếu oxy, suy thận, viêm gan, đông mạch máu, trúng gió, mất đi khả năng ngửi hay nêm nếm, tiêu chảy, mê man, đau bắp thịt hay xương cốt. Đặc biệt là những người có tiền bệnh như: cao huyết áp, bệnh tim, phổi, thận, tiểu đường hay tuổi tác cao. Theo sinh bệnh học thì sau 10 ngày đến hai tuần thì vi rút sẽ bị cơ thể mình khống chế, nhưng tác hại của nó sẽ kéo dài lâu hơn, nhiều khi cả vài tháng.
Trong khi đó, PGS, BS. Đoàn Đào Viên - Đại học Y khoa Riverside, Đại học California, Giám đốc Đoàn Y tế Samari Nhân Lành thì đưa ra những nội dung xử trí người bệnh Covid-19 ngoại trú. Bởi theo Bác sĩ Viên cần đánh giá nhu cầu khám trực tiếp. Khi bệnh nhân nghi ngờ hoặc đã được xét nghiệm khẳng định Covid-19 nên được phân loại thông qua thăm khám sức khỏe từ xa trước khi khám trực tiếp: Tất cả bệnh nhân khó thở, độ bão hòa oxy (SpO2) ≤94% thở khí phòng, hoặc các triệu chứng cho thấy cần thăm khám sâu hơn nên được chuyển khám trực tiếp bởi nhân viên y tế. Cân nhắc lâm sàng trong điều trị bệnh nhân ngoại trú: Ở hầu hết bệnh nhân người lớn, khó thở có xu hướng xảy ra từ 4 đến 8 ngày sau khởi phát triệu chứng nếu bệnh nhân có khó thở, thậm chí có thể xảy ra sau 10 ngày. Trong khi khó thở nhẹ là phổ biến, khó thở nặng và đau/tức ngực dữ dội cho thấy tiến triển bệnh lý của phổi.
Vì vậy, tư vấn về bệnh nhân cần được theo dõi: Bác sĩ điều trị nên xác định những bệnh nhân có nguy cơ cao bệnh lý tiến triển. Đây là những bệnh nhân có thể là ứng cử viên cho việc điều trị bằng thuốc và bác sĩ lâm sàng cần theo dõi y tế đầy đủ những bệnh nhân này. Cần tư vấn cho tất cả bệnh nhân và thành viên gia đình hoặc người chăm sóc về các triệu chứng cảnh báo cần được đánh giá theo dõi nhanh thông qua thăm khám từ xa hoặc tại phòng Cấp cứu.
Còn Đại tá, Bác sĩ Huỳnh Khải Tinh - Quân y Bộ binh Hoa Kỳ, Chuyên khoa Cấp cứu - Tai Mũi Họng lại cho rằng cần can thiệp cấp cứu người bệnh Covid-19. Bởi đối tượng thở oxy tại nhà: SpO2 < 90% khi thở khí phòng; SpO2 > 90% khi thở oxy < 5 L qua ống sondone mũi; Có thể đi bộ 15m khi thở O2 mà SpO2 ko < 90 %. Yếu tố người bệnh thở oxy tại nhà: Tuổi < 65. Không có bệnh phổi mãn tính hoặc tăng áp lực phổi. Có người theo dõi và có thể quay trở lại cấp cứu nếu triệu chứng xấu đi. Có nơi ở ổn định, có nguồn điện để cắm máy tạo O2. Không thể là người vô gia cư. Thận trọng nếu người bệnh giai đoạn cuối bệnh thận, xơ gan hoặc suy tim, mang thai. Xác định mức độ nặng của bệnh Covid (NIH): Nhẹ: bệnh nhẹ, hô hấp trên, không khó thở, Xquang phổi bình thường; Trung bình: bệnh đường hô hấp dưới, thay đổi trên Xquang phổi nhẹ, bão hòa O2> 94%; Nặng: thiếu oxy, thở nhanh, thâm nhiễm> 50% trên X quang phổi, PaO2 / FIO2 <300; Nguy hiểm: suy hô hấp, sốc nhiễm trùng và hoặc suy đa tạng.
Tóm lại, can thiệp cấp cứu người bệnh Covid-19 cần phải xác định: Bệnh nhân ổn định hay không ổn định. Nếu không ổn định: có cần đặt nội khí quản ngay không? VT thấp, PEEP cao, Pplat thấp. Nếu ổn định: cho về hay cần nhập viện? Nếu cho về nhà thì có cần thở oxy không? có chỉ định điều trị bằng kháng thể không? Nếu nhập viện, chăm sóc hỗ trợ và chỉ định thuốc điều trị tùy theo mức độ nghiêm trọng. Thuốc chống đông dự phòng cho tất cả bệnh nhân nhập viện.
Cùng quan điểm với các chuyên gia, PGS, BS. Lê Trần Hoàng - Đại học Y Arizona, Chuyên khoa Hô hấp và Hồi sức cấp cứu, Chủ tịch Y Đoàn Bệnh viện Fountain Valley, CA bổ sung thêm về phác đồ điều trị nội trú người bệnh Covid-19. Khu chăm sóc bệnh nhân là đơn vị điều trị tích cực– Intensive Care Unit (ICU). Ngoài đơn vị điều trị tích cực còn có phòng thông thường và phòng có theo giõi tim mạch, lượng oxy (tùy theo sự nặng nhẹ của bệnh nhân và tỷ lệ y tá/bệnh nhân).
Theo Bác sĩ Hoàng, chữa trị bệnh nhân Covid-19 tại đơn vị điều trị tích cực thì điều trị hỗ trợ và điều trị theo triệu chứng là chủ yếu. Bệnh nhân bị Covid-19 nhẹ hoặc trung bình có thể ra khỏi cách ly: Sau ít nhất 10 ngày từ lúc bắt đầu có triệu chứng và 24 tiếng không bị sốt (không cần đến thuốc giảm nhiệt) và có sự cải thiện của những triệu chứng đó; Bệnh nhân bị Covid-19 nặng có thể ra khỏi cách ly:Sau ít nhất 10 đến 20 ngày từ lúc bắt đầu có triệu chứng và 24 tiếng không bị sốt (không cần đến thuốc giảm nhiệt) và có sự cải thiện của những triệu chứng đó.
Phương pháp điều trị bệnh nhân Covid-19 hiệu quả
Các chuyên gia đã đặt ra những vấn đề liên quan đến việc sử dụng thuốc, đặc biệt là việc sử dụng các loại thuốc để điều trị cơn bão Cytokine, một biến chứng rất nguy hiểm đối với bệnh nhân Covid-19. Bên cạnh đó, một số câu hỏi liên quan đến cách dùng kháng thể, kháng viêm, vấn đề lọc máu đối với bệnh nhân suy hô hấp cũng được đặt ra để hai bên cùng thảo luận, chia sẻ.
Cụ thể về điều trị, sử dụng thuốc trị Covid-19, đặc biệt trong điều trị “bão cytokine”. “Bão cytokine” làm tăng tính thấm thành mạch, rối loạn đông máu, suy đa tạng và gây tử vong cho bệnh nhân rất nhiều.
Thứ nhất, kinh nghiệm của các chuyên gia kiều bào về xét nghiệm về IL1 (Interleukin 1), IL6, TNFα: (Tumor Necrosis Factor – yếu tố hoại tử khối u) … thì chúng ta có xét nghiệm thường quy (xét nghiệm thường xuyên theo quy định) cho các bệnh nhân bị Covid-19 hay không?
Thứ hai, khi nhận định bệnh chuyển nặng thì có chỉ định để điều trị ức chế cơn bão này có nhiều loại thuốc. Ở Việt Nam, có sử dụng thuốc kháng viêm corticoid, Dexamethasone, Dĩ nhiên Dexamethasone dùng sớm quá sẽ rất có hại, làm tăng tải lượng vi-rút, làm suy giảm và cơ hội nhiễm trùng, tiên lượng bệnh càng xấu hơn. Nên có khuyến cáo sử dụng ngay khi bệnh nhân nặng và bệnh nhân có biểu hiện “bão cytokine” thì sử dụng để cải thiện được tiên lượng, chống được ARS (còn gọi là giai đoạn cửa sổ với các triệu chứng giống cúm) và suy đa cơ quan nhưng chúng tôi rất lúng túng vì không biết thời điểm nào được cho là nặng và có ức chế được “bão cytokine”.
Thứ ba, về kháng thể globulin miễn dịch có sử dụng nhiều hay không? Nếu có thì sử dụng kháng thể loại gì để cho IVIg (tự miễn dịch) trong trường hợp này?
Hiện nay kháng huyết thanh còn gọi là globulin miễn dịch hay immunoglobulin là một lượng kháng thể có nguồn gốc từ người hoặc động vật, giúp cho cơ thể có kháng thể để dự phòng, điều trị bệnh, điều trị phối hợp và điều trị thay thế để chống lại các căn bệnh nguy hiểm, nhất là những căn bệnh về truyền nhiễm. Liệu pháp IVIg có tác dụng cải thiện hệ miễn dịch, giúp các bệnh nhân mắc các bệnh thần kinh, tự miễn do vi rút, vi khuẩn có khả năng xâm nhập vào hệ thần kinh chống lại bệnh tật, duy trì sức khỏe ổn định.
Việc dùng kháng lại Interleukin 6, có dùng Tocilizumab nhiều hay không? Nếu có sử dụng thì có nghiên cứu về tiên lượng như thế nào? Ngoài ra, còn lại thuốc kháng Interleukin 1, các nhóm Anakinra (hoạt chất đối kháng interleukin-1) có sử dụng hay không?
Vấn đề về lọc máu liên tục để lấy “cytokine” ra, thì lọc máu sớm - khi nào được gọi là sớm? Chúng tôi áp dụng khi có biểu hiện suy hô hấp sẽ cho lọc máu liên tục.
