Trong văn hóa truyền thống của chúng ta, tình dục thường là một chủ đề không được nói ra, vì người thân và gia đình của bệnh nhân trầm cảm cũng không muốn đề cập đến nhu cầu này của họ với người nhà hoặc bác sĩ, ngay cả đối với một số bác sĩ khi được khám và chữa trị cho bệnh nhân trầm cảm cũng rất ít khi đề cập đến vấn đề này. Tuy nhiên, các nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc thể hiện nhu cầu tình dục có thể giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của bệnh nhân, duy trì sự tự tin và phẩm giá của họ, loại bỏ ảnh hưởng của sự cô lập và kỳ thị xã hội, giúp bệnh nhân xây dựng sự tự tin và cải thiện cảm xúc tiêu cực. Nếu biết cách tận dụng thì đây cũng có thể là một trong những yếu tố giúp bệnh nhân trầm cảm mau phục hồi hơn. Nhưng nhu cầu sinh lý ở những bệnh nhân trầm cảm có bình thường?
Trầm cảm và rối loạn chức năng tình dục
Trầm cảm là một trong những bệnh về thân kinh có ảnh hưởng rất lớn đến tâm trạng, năng lượng, hứng thú, niềm vui, sự tự tin và lòng tự trọng của người bệnh. Do đó, ở những bệnh nhân trầm cảm có sự suy giảm đáng kể về hứng thú và sự hài lòng của bệnh nhân trong tình dục, điều này dường như đặc biệt nổi bật ở những bệnh nhân trẻ tuổi. Các triệu chứng trầm cảm thường đi kèm với các triệu chứng lo lắng hoặc ám ảnh cưỡng chế và các triệu chứng đi kèm này cũng liên quan đến các vấn đề tình dục; nhưng ngược lại, tác động của trầm cảm đến chức năng tình dục có thể rộng hơn và sâu hơn, nó có tác động hủy hoại tất cả các khía cạnh của phản ứng tình dục. Điều này bao gồm đạt được và duy trì sự cương cứng, có đủ độ ẩm âm đạo, khả năng xuất tinh hoặc điểm đạt cực khoái. Bên cạnh các vấn đề về tâm lý thì tác dụng phụ của thuốc cũng ảnh hưởng rất lớn đến khả năng tình dục. Hầu hết các loại thuốc chống trầm cảm có thể có nhiều tác dụng khác nhau đối với chức năng tình dục, nhưng không nên bỏ qua vai trò của thuốc đối với bản thân người bị trầm cảm.
Các triệu chứng trầm cảm có mối tương quan chặt chẽ với rối loạn chức năng tình dục và không hài lòng với các hoạt động tình dục. Người ta thường khuyến nghị kiểm soát trầm cảm ở bệnh nhân rối loạn chức năng tình dục và các bệnh mãn tính, và kiểm soát rối loạn chức năng tình dục ở bệnh nhân trầm cảm. Các nghiên cứu khoa học cho thấy tỷ lệ bệnh nhân trầm cảm có các vấn đề về chức năng tình dục cao gấp đôi so với nhóm còn lại (50% so với 24%). Trong số đó, rối loạn trầm cảm tái phát dường như liên quan đặc biệt đến rối loạn chức năng tình dục.
Tại sao uống thuốc chữa trầm cảm lại ảnh hưởng đến chức năng tình dục của bệnh nhân?
Nhiều người thân của bệnh nhân trầm cảm thường đặt câu hỏi: Tại sao dùng thuốc trầm cảm không thể điều trị rối loạn chức năng tình dục, mà thực sự dẫn đến hoặc thậm chí làm trầm trọng thêm rối loạn chức năng tình dục? Hãy lấy ví dụ về loại thuốc ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) được sử dụng rộng rãi nhất. Cơ chế hoạt động của thuốc SSRI trong điều trị trầm cảm là do thuốc có thể ức chế tái hấp thu 5-hydroxytryptamine (5-HT) trong khe tiếp hợp của tế bào thần kinh, tăng nồng độ 5-HT tự do.
Do tác dụng của thuốc, nồng độ 5-HT đã được tăng lên rất nhiều, điều này cũng mang lại cho chúng ta nhiều khoái cảm và thỏa mãn hơn, nhưng một lượng lớn 5-HT cũng có thể ức chế sự kích thích ham muốn tình dục bình thường của con người và sự hưng phấn khi quan hệ. Trên thực tế, nó làm tăng khó đạt khoái cảm khi quan hệ và làm giảm chức năng tình dục bình thường của chúng ta.
Tất nhiên, không chỉ thuốc SSRI (fluoxetine, paroxetine, fluvoxamine, sertraline, citalopram, v.v.) mới có thể gây rối loạn chức năng tình dục. Trên thực tế, các chuyên gia y tế hiện nay thường tin rằng rối loạn chức năng tình dục là một phản ứng có hại tiềm ẩn của tất cả các loại thuốc chống trầm cảm. Tác dụng của thuốc chống trầm cảm đối với chức năng tình dục phụ thuộc vào liều lượng, nói một cách đơn giản, liều lượng thuốc càng cao thì mức độ rối loạn chức năng tình dục càng cao. Bản thân việc điều trị bệnh trầm cảm có thể cần liều điều trị cao hơn, do đó trong quá trình điều trị, việc giảm liều thuốc rất khó cải thiện.
Tất nhiên, các loại thuốc chống trầm cảm khác nhau có khả năng gây rối loạn chức năng tình dục khác nhau. Hiện nay, thống kê y tế cho thấy nhóm thuốc dễ bị rối loạn tình dục nhất là thuốc SNRI, với xác suất khoảng 70%. Trong đó, thuốc SNRI có xác suất rối loạn chức năng tình dục là 60% ~ 70% so với những loại thuốc chống trầm cảm mới xuất hiện trên thị trường những năm gần đây.
Nhu cầu sinh lý là một trong những nhu cầu rất bình thường của con người, kể cả người trầm cảm, nên nếu thấy ở người bệnh có những biểu hiện bất thường thì nên tìm đến sự tư vấn và trong các buổi khám định kỳ cũng nên đề cập đến vấn đề này cho bác sĩ hiểu và tìm ra cách giúp bệnh nhân mau khỏi bệnh
