Nếu bạn đã từng gặp trường hợp các sản phẩm sữa có vị chua đắng hoặc bị vón cục, mốc, hay tách nước, bao bì phồng méo… Nghĩa là bạn đang gặp phải tình trạng bảo quản chúng không đúng cách và dẫn đến hiện tượng hư hỏng đối với những loại thực phẩm này.
Theo lý giải của các chuyên gia dinh dưỡng, các loại sữa gặp tình trạng hỏng được dự đoán do rất nhiều nguyên nhân. Có thể là do sữa đã hết hạn sử dụng hoặc do quá trình vận chuyển hàng hóa dẫn đến việc giảm đi chất lượng của các loại sữa và sữa chua.
Chất lượng của sữa tươi, sữa chua đóng hộp được đảm bảo nhờ ba yếu tố: Công nghệ sản xuất, bao bì, quá trình vận chuyển – lưu trữ - bảo quản sản phẩm.
Vì thế, để có sữa an toàn, giữ giá trị dinh dưỡng và thời hạn sử dụng dài, các doanh nghiệp phải loại bỏ vi sinh vật có hại cho sức khỏe con người và làm hỏng sản phẩm ra khỏi sữa nguyên liệu. Quá trình này được gọi là tiệt trùng.
Theo đó, sữa sau khi đã được đưa đến nhà máy bằng bồn xe lạnh 4 độ C, sữa nguyên liệu sẽ được kiểm tra chất lượng trước khi đưa vào sản xuất. Thường sữa thanh trùng sẽ ở nhiệt độ 75 độ trong 15s rồi được làm lạnh hạ xuống còn 4 độ C.
Ở giai đoạn này, các vi sinh vật có hại cho sức khỏe con người đã được loại bỏ hết. Tuy nhiên trong sữa vẫn còn một ít vi sinh vật không gây hại cho sức khỏe nhưng sẽ làm sữa hỏng nếu không được giữ lạnh liên tục. Sữa thanh trùng dừng ở công đoạn này và được đóng gói luôn, đó là lí do tại sao sản phẩm thanh trùng cần giữ lạnh liên tục.
Để có sữa tươi tiệt trùng, sản phẩm đến khâu thanh trùng tiếp tục được tiệt trùng UHT để loại bỏ nốt toàn bộ các vi sinh vật còn lại từ công đoạn trước. Sữa nguyên liệu được tiệt trùng ở nhiệt độ 140 độ C trong khoảng 4 giây và làm lạnh nhanh xuống 25 độ C; tiếp đó đưa vào thiết bị chiết rót để đóng trong những hộp giấy tiệt trùng.
Việc này cho thấy được các quá trình diễn ra đều tự động và khép kín nên sữa sẽ không thể sinh ra các sinh vật có hại, từ đó thời gian sử dụng sẽ được kéo dài mà không cần đến bất kỳ chất bảo quản nào, đồng thời sẽ vận chuyển đến những đại lý xa mà không cần phải giữ lạnh. Sản phẩm chỉ được xuất bán ra khỏi nhà máy khi đạt tiêu chuẩn về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm.
Cùng với đó, các loại bao bì đóng gói cho sữa tiệt trùng đều được đóng góp và diễn ra ở môi trường vô trùng. Đa số các hang sữa lớn hiện này đều dùng 6 lớp bao bì của các nhà sản xuất hàng đầu thế giới như: Tetra Park (Thụy Điển) hay Combibloc (Đức).
Bao bì được cấu tạo bởi 3 thành phần chính: giấy 75%, nhựa 21% và nhôm 4%, có khả năng ngăn 100% ánh sáng và vi khuẩn có hại từ không khí xâm nhập - vốn là nguyên nhân chính khiến thực phẩm nhanh hư hỏng, biến chất.
Vậy nguyên nhân nào khiến sữa dễ bị hỏng?
Có thể nói yếu tố can dự đến chất lượng của các sản phẩm sữa nước và sữa chua là quá trình bảo quản và vận chuyển. Mặc dù hai quá trình này chẳng tác động gì đến dây chuyền sản xuất sữa, nhưng chúng chính là nguyên nhân chủ yếu khiến sữa của bạn dễ bị hỏng.
Trong quá trình vận chuyển, sản phẩm sẽ bị tác động từ các yếu tố hoặc tác nhân khác bên ngoài như sự va đập hoặc quăng ném từ đó dẫn đến bao bì bị vỡ hoặc biến dạng. Điều này có thể khiến cho các vi khuẩn xâm nhập vào sữa và gây nên tình trạng hỏng.
Ví dụ, với sữa tươi tiệt trùng: các thùng sản phẩm ở nơi bị nắng chiếu hoặc mưa tạt; đặt quá nhiều thùng sữa chồng lên nhau; đặt các thùng sản phẩm khác chồng lên thùng sữa; hoặc sản phẩm bị côn trùng gặm nhấm.
Các tác động cụ thể này có thể gây tổn thương bao bì sữa tại các điểm yếu như góc hoặc mối hàn, từ đó, vi sinh vật từ môi trường bên ngoài xâm nhập, gây biến đổi chất lượng sữa.
Còn với những sản phẩm được sữa hoặc sữa chua khi được mua tại các cửa hàng đều đang trọng nhiệt độ thường. Nhưng nếu như bạn bỏ chúng vào trong ngăn mát tủ lạnh ở nhiệt độ từ 1 đến 5 độ và sau đó lại bỏ ra ngoài không sử dụng trong một thời gian dài. Do thay đổi nhiệt độ bất ngờ, sẽ làm sữa dễ trong trạng thái chua, mốc, vón cục…
Chúng ta nên làm gì để bảo quản sữa?
“Người dùng nên chọn sản phẩm từ các nhãn hàng có uy tín, còn hạn sử dụng, có đầy đủ thông tin cần thiết trên bao bì và sản phẩm không có mùi bất thường. Bạn cũng cần tạo thói quen kiểm tra nhãn hiệu hộp giấy uy tín đã được tin dùng tại Việt Nam” – PGS.TS Trần Quang Trung cho biết.
Khi chọn mua các loại sản phẩm sữa tại các cửa hàng. Nên đảm bảo rằng các sản phẩm ấy vẫn còn đang trong trạng thái nguyên vẹn. Không méo mó hay có bất kỳ vết thủng nào. Đối với những loại sữa phải được giữ lạnh liên tục như: sữa chua, phô mai…bạn nên chọn những đại lý có khả năng bảo quản tốt và sau khi mua sữa về nhà, người tiêu dùng nên cho chúng ngay vào ngăn mát để bảo quản một cách tốt nhất có thể. Khi bạn mua sữa quá nhiều để trữ cho các bé, bạn cũng nên xem hạn sử dụng của chúng.
Khi gặp bất kỳ vấn đề gì, bạn cần báo ngay đến bộ phận chăm sóc khách hàng của các công ty sữa để được sự hỗ trợ một cách kỹ càng nhất về quyền lợi và sức khỏe.
Một số lưu ý chung về bảo quản sản phẩm:
Bảo quản theo đúng khuyến cáo in trên bao bì hộp/ thùng sản phẩm
Sữa tươi tiệt trùng, sữa chua uống tiệt trùng dung tích 110ml – 180ml: Bảo quản nơi khô ráo; sử dụng ngay sau khi mở và mỗi sản phẩm chỉ cho một lần sử dụng.
Sản phẩm sữa tươi tiệt trùng 500ml hoặc 1 lít: Bảo quản nơi khô ráo, thoáng mát, nhiệt độ phòng. Nếu không dùng hết ngay, vặn chặt nắp, bảo quản lạnh nhiệt độ 4-10 độ C và sử dụng hết trong vòng 3 ngày.
Sữa chua ăn, sữa chua ăn men sống, sữa chua uống men sống…: Luôn bảo quản lạnh ở nhiệt độ 4-8 độ C, sử dụng ngay sau khi mở và chỉ cho một lần sử dụng.
Sữa tươi thanh trùng: Luôn bảo quản lạnh 2-6 độ C; sau khi mở nắp: bảo quản lạnh ở nhiệt độ tương tự và sử dụng hết trong 24 giờ.
