Tâm An (Xuân Trà) - Giọng thơ nữ hồn hậu, trữ tình da diết!

Tâm An sáng tác nhiều thể loại thơ nhưng có lẽ lục bát là sở trường của chị. Vì thế, thi sĩ Tâm An đã dành nhiều thời gian, tâm sức cho thể loại thơ truyền thống này. Chị có nhiều bài thơ lục bát hay bởi cách xây dựng tứ thơ và lối viết riêng. Hiện tại nhà thơ Tâm An là Chủ nhiệm CLB và chủ trang thơ Lục bát Đất phương Nam.

Phương Nam yêu dấu của mình/ Hoa thơm trái ngọt đất lành đơm bông/ Con người hào sảng, thiệt lòng/ Kiên cường, nhân ái - mênh mông biển trời! (Chúc mừng lục bát phương Nam).

Tâm An tự bộc lộ, giãi bày đến tận cùng chân thật tình cảm, nỗi lòng của mình. Những cảm nhận của cái tôi mang đậm yếu tố giới tính, với khát vọng thành thật.

Thì ra mình cũng …long lanh/ Dẫu là ngượng nghịu chậm nhanh theo người./ Lòng như đứa trẻ lên mười/ Ríu ran tiếng hát tiếng cười thân thương. (Mình cũng long lanh).

Nhà thơ luôn lo âu, trăn trở khi ý thức và thấm thía trước sự trôi chảy của thời gian. Trong sự ngắn ngủi của kiếp người, nhân vật trữ tình “em” nói lên tiếng nói đầy thương cảm, da diết.

Em đi về phía không em/ Mỗi ngày em lại mất thêm phần đời

Thời gian của vũ trụ là vô cùng nhưng thời gian đời người lại hữu hạn. Vì thế, cứ mỗi ngày qua đi, phần đời “em” ngắn lại. Đọc câu thơ nghe có gì đó nhói buốt, rưng rưng.

Vốn là người phụ nữ và đã trải qua những đoạn đường đời không mấy bình yên nên có lúc người thi sĩ ấy rơi vào trạng thái bi quan, chới với. Chị tìm đến thơ như là sự cứu cánh.

Khi buồn/ mắt rớt giọt thơ/ Trong veo/ những nỗi niềm/ nghệch/ đau!” (Mắt 68).

Tuy vậy, những bất trắc ấy không làm chị gục ngã, chị không chịu là người thua cuộc, đầu hàng số phận... Tâm An tự mình vực dậy bằng những khao khát, ước mơ với một niềm tin vào tương lai ở phía trước. Chị lặng lẽ làm thơ bằng niềm đam mê và xem nó như người bạn tri âm để gửi gắm nỗi niềm. Bên cạnh những bài thơ viết về tình yêu, nhà thơ còn dành những vần thơ đậm tình cho người thân, cho bạn bè và cho quê hương…

Thơ Tâm An luôn ưu tiên và chú trọng trong cách kết hợp ngôn từ. Đặc biệt là ở thơ lục bát, cách ngắt nhịp, vắt dòng đột ngột phù hợp với việc diễn tả nội dung cảm xúc của mình. Hình thức câu thơ thay đổi, tùy theo mạch cảm xúc, ý đồ nghệ thuật của nhà thơ.

Bài thơ Sóng là một ví dụ. Cách vắt dòng, ngắt nhịp bất thường ở câu lục và câu bát đã tạo điểm nhấn trong việc thể hiện cảm xúc, tâm trạng.

Dạt dào ru - vỗ...

sóng ơi!

Sao ào ạt đến

lại rời nhau ra?

 

Đến - đi vội vã. Thế mà

Mênh mông bờ bãi

mắt nhòa

ngẩn ngơ

 

Lặng im,

hồn cát thẫn thờ

Lắng nghe tiếng sóng xa bờ

mỗi khi

 

Ạt ào đến

vội vàng đi

Vô tư như chẳng có gì

sóng ơi!

Cái đáng quý và đáng trân trọng ở Tâm An là từ thể thơ lục bát truyền thống chị tìm cho mình một lối thể hiện riêng với cách viết vừa quen vừa lạ, vừa giản dị nhưng cũng vô cùng sâu sắc. Nó trở thành phương tiện hữu hiệu giúp nhà thơ bộc lộ tình cảm sâu lắng, kín đáo.

Khi cuộc đời không mấy vẹn toàn, tâm hồn luôn trăn trở với bao khát vọng, ước mơ thì thời gian luôn là đối tượng để chị hướng đến với niềm nuối tiếc, xót xa:

Tôi buộc tôi/ chốn hồng trần/ Vui - buồn,/ được - mất…/ phù vân cõi người (Tôi buộc tôi).

Điều dễ nhận thấy, thơ Tâm An không hề lên giọng, giáo điều mà là những bài thơ nhẹ nhàng với chất giọng ngọt ngào, trong trẻo, sâu lắng nhưng cũng đậm chất triết luận.

Đi qua 68 mùa xuân/ Bao được -  mất / liệu có cần…/ kiểm kê?

Câu thơ thật hay và ám ảnh, sự tự vấn cũng rất đặc biệt. Câu hỏi tu từ không cần lời giải đáp, bởi hơn ai hết nhà thơ Tâm An tự đối diện với bản thân, tự vấn lương tâm để tìm ra câu trả lời phù hợp nhất, đúng đắn nhất cho cuộc sống hiện tại.

Nhà thơ ý thức sâu sắc về sự trôi chảy của thời gian: Đời người một đi không trở lại, tuổi già ập đến, mọi thứ đều theo chiều hướng bất lợi. Thế nhưng đó là quy luật của cuộc đời, của tạo hóa đành phải chấp nhận và tự mình cố gắng vượt qua.

Chạm 68, mắt chòng chành/ Hoàng hôn buông/ mắt hóa thành mờ sương!

Khi đã ý thức và hiểu rõ ngọn ngành, Tâm An vững tin hơn, yêu đời hơn và chọn cho mình lối sống vô tư với bạn bè, làm thơ và sống với thơ nhiều hơn (thông qua những buổi gặp mặt, họp câu lạc bộ thơ)…

Tuổi này rồi, có sao đâu/ Yêu đời, em cứ hồng hào vần thương/ Vấn xanh, áo đỏ, má hường/ Ưa son phấn, thích soi gương, diệu kỳ// Mong ngày thơ họp, em đi/ Lắng trong tiếng bạn thầm thì: dễ thương!/ Mắt vui sóng sánh giọt sương/ Sáng trong tình nghĩa, thiện lương, ấm lành!/ Tuổi này rồi, vậy đó anh/ Vui chờ ngày đến để thành mây bay! (Tuổi này rồi).

Những vần thơ sâu lắng, lúc buồn, lúc thổn thức bâng khuâng, lúc đầy niềm tin yêu, khát vọng của nhân vật trữ tình.

Thoáng vô tình  đã  trót… va / Mắt người dưng để cứ tha thẩn… hồn!/ Lạ chưa, sợi nhớ bồn chồn./ Sợi thương khắc khoải hoàng hôn…trở mình! ( Va).

Khát vọng trong thơ Tâm An hiện lên đủ đầy, cả trong hiện thực lẫn trong vô thức. Nhà thơ đã đưa người đọc đi từ bờ này sang bờ kia của cảm xúc, tạo nên những vang vọng, dư âm.

Lấp đầy trống vắng tim côi /Hôm nào anh cũng rạng ngời trong em/Anh là ngọn nến đêm đêm/ Soi từng thao thức tim em run vần (Anh là).

Đi qua những tổn thương, cô đơn, trống vắng không làm cho Tâm An buông xuôi, hay có những biểu hiện tiêu cực mà ngược lại nhà thơ nhìn đời, nhìn người trong cái nhìn điềm tĩnh, bao dung, nhân hậu hơn. Ở đó chị có niềm tin yêu mãnh liệt về con người trong tất cả mọi mối quan hệ.

Nhà thơ có nhiều bài thơ hay viết về anh, cho anh với tứ thơ lạ và xây dựng một thế giới hình tượng rất riêng. Hình tượng không gian mênh mông, rộng lớn; thời gian trôi chảy không ngừng. Giữa không gian và thời gian ấy là hình bóng một người phụ nữ đơn côi, nhỏ bé, trống trải với những nỗi trắc ẩn, xót xa của riêng mình.

- NGÀY ẤY - BÂY GIỜ

Không anh

ngày ấy

vô tư

Dưng anh đến

lòng cứ như vỡ òa

 

Nhìn đâu

cũng ngát hương hoa

Nơi nao cũng tiếng chim ca

rộn ràng

 

Cỏ cây như cũng chứa chan

Xinh tươi

nẩy lộc

nhẹ nhàng nụ xinh

 

Lạ lùng

lòng cứ đầy anh

Bước chân sáo

mắt long lanh dịu hiền!

 

Giờ không anh biết đâu tìm

Mắt bừng mắt nắng

đã biền biệt...

xưa!

- VIẾT CHO ANH

Từ ngày anh đi xa

Hai phương trời cách biệt

Vẫn còn đây thắm thiết

Khúc tự tình ngân nga ...

 

Từ ngày anh đi xa

Em sống đời một nửa

Mất anh - người nhen lửa

Thắp cho hồn thi ca.

 

Từ ngày anh đi xa

Không anh,  dòng suy nghĩ

Buồn vui cùng thủ thỉ

Vô thường - Em ngộ ra !

 

Từ ngày anh đi xa...

- VĨNH VIỄN

Chẳng còn đâu nữa trong em

Niềm thương, hy vọng, chân quen đi - về

Hết rồi vĩnh viễn niềm mê

Anh đi để lại tứ bề sương giăng!

 

Anh lên mây đón chị Hằng

Chắc là chẳng gặp vì trăng mờ mà

Anh- người có ước mơ xa

Từ trong gian khổ tiếng ca đậm tình

 

Nếu anh là kẻ yêu mình

Thì em đã chẳng đường tình chông chênh

Xuôi tay buông hết ưu phiền

Nguyện cầu anh được bình yên cõi trời!

Dõi theo hành trình thơ Tâm An, độc giả sẽ nhận ra một hồn thơ Tâm An ngày càng đằm sâu, da diết hơn. Bao được - mất, vui - buồn, hạnh phúc - khổ đau… được nữ sĩ thể hiện một cách sâu sắc. Những vần thơ lắng đọng, đậm chất suy tư của một hồn thơ giàu trải nghiệm, đậm chất nhân văn, nhân ái.

Nắng mưa vừa đủ biếc xanh/ Cho cây vươn nẩy lộc lành, chồi tơ// Ngày đêm vừa đủ mong chờ/ Quắt quay vừa đủ để vờ như không// Buồn vui vừa đủ để hong/ Câu thơ. Và đủ để chong trang tình// Đủ ngờ nghệch để còn mình/ Còn đôi mắt ấm nhìn bình minh lên! (Vừa đủ).

Giờ đây, nhà thơ nhìn về cuộc đời với cái nhìn nhân hậu, bao dung. Cuộc đời trần gian ngắn lắm, hơn thua, giành giật cũng chẳng được gì. Cứ sống vui, sống đúng với lương tâm của một con người. Bởi rồi ai cũng sẽ về với cát bụi, mọi của cải, mọi tranh đua cũng trở nên vô nghĩa, cái quý nhất của con người chính là tình thương mến, sự cảm thông, sẻ chia lúc còn ở cõi trần gian này…

Thêm vào/ chút hóm, chút hài/ Đời thêm/ rộn rã/ tiếng ai tươi giòn.// Thêm vào/ đôi chút "véo von"/ Đời thêm/ nốt nhạc/ cho tròn cuộc vui/ Thêm vào/ Những/ chuyến rong chơi/ Là thêm cảm hứng/ thêm ngời áng thơ// Thêm/ năm tháng/ (chuyện thiên cơ)/ Nào ai biết được/ mà mơ hão huyền!// Làm người / thấu được cơ duyên/ Mà thêm/ trân quý/ những bình yên vui// Sống/ là cho/ hạnh phúc đời/ Khi đi thanh thản/ giữa trời/ tự do!// Hơn - thua/ liệu có nhằm nhò?/ Chút hài, chút hóm/ dễ so?/ ơi tình!/ (Thêm).

Ấn tượng về thơ Tâm An là những vần thơ trữ tình man mác, với ngôn từ đẹp, hồn hậu, giàu nữ tính, thể hiện được bản sắc cá nhân, khám phá tận cùng những ngõ ngách tâm hồn. Vì thế, tiếng thơ của chị đã tạo được sự đồng cảm, thích thú, yêu mến của độc giả, bởi họ tìm thấy đâu đó có những cảm xúc, suy tư, trăn trở, nỗi niềm trắc ẩn… giống họ!