Học viện Cải lương mang hơi thở đương đại của người trẻ đến công chúng

Gần đây, hình ảnh của NSND Bạch Tuyết và Hồ Phi Nal trong Tân khúc Lý cô Ba (một phiên bản của Cô Ba ca cổ) xuất hiện ở Quảng trường Thời đại (Mỹ) trong chiến dịch quảng bá nhạc Việt ra thế giới do do VIEENT MUSIC (đơn vị chuyên phát hành, bảo vệ bản quyền, hiện là đối tác trực tiếp với nhiều nền tảng như YouTube, TikTok, Apple Music, Spotify...) vthực hiện. Đó là sự kết hợp giữa âm nhạc hiện đại, trẻ trung và vọng cổ.

 Tác phẩm gây chú ý khi ra mắt cận kề dịp Tết Nguyên đán 2024 và lọt vaog top 5 ca khúc nhạc Tết thịnh hành nhất do Tiktok VN bình chọn. Một đoạn nhạc trong bài này cũng tạo nên cơn sốt nhảy múa trên mạng xã hội, cho thấy tính độc đáo, hợp thời.

Hồ Phi Nal cho rằng đây là cơ hội lớn trong quá trình làm nghệ thuật. Trước đó, anh chưa từng kết hợp giữa cải lương và âm nhạc hiện đại vào một tác phẩm. Khi NSND Bạch Tuyết ngỏ ý, anh thấy áp lực nhiều hơn vui mừng, nhưng cuối cùng vẫn chinh phục được thử thách vì thích cảm giác này. 

Theo anh, điểm khó nhất là tạo “mối nối” cho nhạc và câu vọng cổ mượt mà, không bị gãy nhịp. Phần lời tân nhạc và vọng cổ do hai người viết nên tempo nhạc khác nhau. Anh cũng khuyên thí sinh đừng quá ôm đồm nhiều chất liệu vào trong một ca khúc, sẽ rất khó thể hiện.

NSND Bạch Tuyết chia sẻ: “Theo thời gian, năm tháng, thân người sẽ già đi. Nhưng tâm và ý là 2 thứ có thể vẫn chứa đựng những tâm huyết, hoài bão, suy nghĩ muốn tiếp tục sáng tạo. Tôi luôn theo dõi, lắng nghe và có sự chủ động tìm đến những người trẻ để học họ, nghe và cảm cái hơi thở thanh xuân, thời đại mà họ đang là chủ nhân. Trong Em gái mưa có câu “Mưa rơi để lại ngây thơ”, tôi nghe và liền gọi điện thoại cho nhạc sĩ Mr Siro để xin được chuyển thể bài vọng cổ. Lần này, trong Cô Ba ca cổ, tôi yêu câu này của Nal “Bắt con nắng mà thả trên lưng”, đẹp và trong trẻo quá! Và tất cả đó, tôi muốn tải bằng âm điệu, ca từ của cải lương; là cách bà già 80 tuổi này muốn làm”. 

Nhà báo Thanh Hiệp nêu quan điểm cải lương luôn mở rộng, tiếp nhận cái mới, cải cách để tiến bộ hơn, có qua sàng lọc. Anh nhắc lại vào khoảng thập niên 80 khi nhạc sĩ Trịnh Công Sơn phát hành một số tập nhạc đầu tiên có ghi vui lòng không chuyển thể thành tân cổ giao duyên. 

Điều này cho thấy kết hợp tân cổ cũng hết sức khó khăn trong nghệ thuật. “Những bài nhạc đi vào đời sống của cải lương phải có giai điệu phù hợp” -  anh nêu quan điểm. Theo anh, người sáng tạo cần cẩn trọng, để tác phẩm được công chúng đón nhận.

Đáng chú ý tham gia buổi chia sẻ kinh nghiệm này còn có TikToker/nhà sáng tạo nội dung Đức Anh. Trước nay, mọi người thường biết đến anh qua những video hài hước, sáng tạo, không liên quan đến lĩnh vực sân khấu.

Lý giải về điều này, ông Trần Thanh Dũng, giám đốc sản xuất chương trình chia sẻ: “Việc bắt nhịp các xu hướng, gu thưởng thức của giới trẻ cũng là những yếu tố quan trọng trong việc làm mới, giúp cải lương đi xa hơn, gần người trẻ hơn. Vì lẽ đó, Đức Anh xuất hiện ở đây để chia sẻ những kinh nghiệm, trải nghiệm mà bạn có được với mạng xã hội. Điều này cũng sẽ có ích cho thí sinh để chủ động xây dựng hình ảnh trên các nền tảng hơn”.

Đức Anh cho biết trước khi đến buổi ghi hình, anh đã xem một số video Tú Tri, Quách Phú Thành ca cải lương khi đi xe buýt hai tầng. Anh bất ngờ vì các video này có lượt xem khá lớn trên mạng xã hội. “Không phải khán giả không xem mà không có để xem. Vì thế, tôi mong không chỉ trên sân khấu, xe buýt… mà ngay cả một cô bán hàng, một bạn trẻ ra nước ngoài biết ca cải lương chắc chắn sẽ rất thú vị, hút nhiều người xem”, Đức Anh chia sẻ.

Anh cho biết do lớn lên ở miền Bắc nên trước kia chưa có cơ hội tiếp cận với cải lương nhiều. Tuy nhiên, sau khi nghe Về nghe mẹ ru (sáng tác Hứa Kim Tuyền) do NSND Bạch Tuyết kết hợp với Hoàng Dũng thì thấy cải lương rất thú vị nên muốn tìm hiểu thêm. Theo anh, bên cạnh sân khấu hay truyền hình thì việc xuất hiện trên mạng xã hội cũng là phương tiện tốt để tiếp cận công chúng.

Đức Anh quan sát hiện trên các phương tiện truyền thông hiện đại thì thông tin về cải lương còn hạn chế. Vì thế, anh kỳ vọng Học viện cải lương cũng như các thí sinh sẽ nỗ lực để mang cải lương đến gần công chúng, đặc biệt người trẻ. Anh cho rằng cách tiếp cận khán giả có thể linh hoạt, trẻ trung hơn, chứ không chỉ theo phương thức truyền thống. 

NSND Bạch Tuyết nhấn mạnh trong mọi việc đều phải khiến bản thân vui, thì mới mang lại niềm vui, sự hạnh phúc cho người khác. Việc làm mới cải lương, vọng cổ của NSND Bạch Tuyết qua loạt tác phẩm như Về nghe mẹ ru, Tia sáng cuối cùng… cũng từng nhận những ý kiến trái chiều. Nhưng bà cho rằng sự đổi mới này là tất yếu. Cải lương bản chất vốn dĩ hiện đại, phải mới, chuyển đổi đều.

Theo bà, khi làm mới sẽ có người đồng tình, hoặc không. Đó là điều hết sức bình thường, quan trọng là biết lắng nghe ý kiến của công chúng một cách chọn lọc. Nữ nghệ sĩ luôn ủng hộ người trẻ tiếp tục sáng tạo để làm mới và làm đẹp cho cải lương.

“Điều gì chúng ta biết và quen rồi đôi khi lại không muốn thay đổi, hoặc rất khó thay đổi. Người có sự thay đổi diễn ra, cảm giác khó chịu là hiển nhiên. Tôi độc lập, luôn hiểu về những gì mình cần làm. Tôi biết ơn khi người khác có quan tâm đến việc mình làm, nhưng mỗi người đều có quyền tự do. Vì sao phải làm việc này? Vì sao phải đi con đường này? Nếu trả lời được những câu hỏi này, thì bạn sẽ thấy nhẹ nhàng hơn. Những vấn đề cũng được giải quyết dễ dàng hơn”, nghệ sĩ cải lương Chi Bảo nêu quan điểm.

NSND Viễn Châu từng bị chỉ trích vì kết hợp tân nhạc với vọng cổ
Thập niên 60 của thế kỷ XX, tân nhạc Việt Nam bắt đầu phát triển với nhiều tác phẩm ấn tượng như: Ai về sông Tương, Ai xuôi vạn lý, Đêm tàn bến Ngự, Thương hoài ngàn năm…

NSND Viễn Châu là người tiên phong gieo duyên cho tân nhạc và vọng cổ. Trên nền nhạc tân (của các bài tân nhạc kể trên), ông viết thêm những câu vọng cổ tạo thành tân cổ giao duyên. Bài tân cổ giao duyên đầu tiên mà NSND Viễn Châu viết là Chàng là ai? trên nền nhạc tân của nhạc sĩ Nguyễn Hũu Thiết, do NSND Lệ Thuỷ thể hiện, hãng đĩa Hồng Hoa thu âm. Dư luận phản ứng. Nhiều nhà báo, nhạc sĩ nổi tiếng thời đó cho rằng NSND Viễn Châu làm hư hại bài vọng cổ, kêu gọi tẩy chay. Ông âm thầm nhận những lời khen chê, vẫn nhẫn nại, kiên trì với sự cách tân này. Sau đó, ông nhận được những thành quả đẹp, từ sự thành công của đĩa tân cổ giao duyên Cô hàng chè tươi, Chàng là ai? ngoài sự mong đợi. Từ đó, bài tân cổ giao duyên được đón nhận và tồn tại đến hôm nay.