“Muôn vị nhân gian”: Một dư vị đầy thanh tao và trang nhã thấm đậm lẽ sống

Tác phẩm “Muôn vị nhân gian” của đạo diễn Trần Anh Hùng mang lại cho thị trường điện ảnh Việt một làn gió mới, mang đậm tính ý nhị, không làm quá các tình tiết trong tác phẩm của mình để đạt hiệu ứng về cảm xúc, hạn chế triệt để những phân đoạn “beauty shot” trong ẩm thực. 

Bộ phim quyến rũ người xem bằng những thước phim với âm thanh và hình ảnh vô cùng tỉ mỉ, chỉn chu và đầy cảm xúc về các công đoạn thực hiện một bữa ăn cầu kỳ đến từ đầu bếp sành sỏi. Thay vì dùng nhạc như các phim trước, đạo diễn đã tận dụng âm thanh xào nấu, ăn uống để kể chuyện. 

Bên cạnh đó, những âm thanh từ thiên nhiên như tiếng gió, tiếng lá cây xào xạc, tiếng côn trùng của vùng đồng quê Pháp thế kỷ 19, được đạo diễn truyền tải đầy đủ, mang lại vẻ đẹp đầy gợi cảm cho câu chuyện “Muôn vị nhân gian”.

Bản “hòa tấu” lớp lang đến từ mỹ vị của cặp đôi tri kỉ Dodin và Eugénie

Tác phẩm đã truyền tải văn hóa ẩm thực của nước Pháp, tập trung chủ yếu trong giới quý tộc tinh hoa thế kỷ 19. Bộ phim được đạo diễn Trần Anh Hùng truyền tải một cách tinh tế, sang trọng và đầy lịch lãm khiến người xem thán phục. 

Những đồ vật nhỏ được sắp xếp trong gian bếp bối cảnh nước Pháp năm 1885, sự di chuyển của các nhân vật, cách phối hợp nhịp nhàng trong từng công đoạn nấu bếp được máy quay miêu tả chi tiết, trơn tru. Sự cẩn trọng trong sơ chế nguyên liệu, các bước chế biến, canh lửa bếp cầu kỳ đến độ khoảng 20 phút đầu tiên của bộ phim đòi hỏi sự kiên nhẫn của người xem. 

Khán giả gần như được trải qua thời gian thực cùng với các nhân vật khi nấu ăn, và được quan sát một cách tỉ mỹ từ nguyên liệu thô đến thành quả đẹp mắt của các món ăn được bày trí cho thực khách. Từ cách chế biến, sắp xếp món ăn là dụng ý của đạo diễn Trần Anh Hùng để dẫn dắt cảm xúc của mọi người đến với nội tâm bên trong của nhân vật.

Hơn tất cả, ẩm thực trong phim của vị đạo diễn hoa mỹ này là cách tri ân và tôn vinh con người ở những thứ sáng tạo đẹp đẽ như câu thoại: “Chúa tạo ra nước nhưng con người tạo ra rượu vang”. Hay Dodin từng nói đến một loại rượu vang khác, được tận hưởng đủ những “đặc ân của sự ân sủng”, một loại rượu vang có tuổi đời hơn 500 năm mà nàng thơ của ông yêu thích. 

Khi đi dự một bữa tiệc của vị Hoàng tử Điện hạ Á  Âu với thực đơn các món “sơn hào hải vị trên đời” Dodin vẫn chê rằng, đó là một thứ “có luật lệ nhưng không có trật tự, có diễu hành nhưng không có hàng lối, một thực đơn rậm rạp”…lời thoại của phim vô cùng ấn tượng vừa mang tính trào phúng nhưng cũng đầy triết lý.
 
Ẩm thực trong phim được đạo diễn khắc họa nâng tầm như một lĩnh vực nghệ thuật hàn lâm, về khoa học, về nghiên cứu, về kiến trúc và thậm chí cả về triết học. Những người như Dodin và nàng thơ Eugénie là nghệ sĩ tài hoa thực thụ. Việc khám phá ra một thứ mĩ vị mới dâng cho cuộc đời này là thứ khiến họ hạnh phúc hơn thảy. 

Tình yêu ở thời đại nào cũng là thứ đáng được khao khát 

Tình yêu tri âm, tri kỷ  đầy đồng điệu giữa Dodin và Eugénie khiến bao người ao ước, một thứ tình yêu lý tưởng mà bất kỳ ai cũng khát khao nhưng lại hiếm người có được. Nên người xem sẽ bị say đắm khi nhìn cách họ tôn vinh và trân trọng nhau với một tình yêu thuần khiết. 

Hình ảnh nhân vật nữ chính được đạo diễn xây dựng vừa tài giỏi, hóm hỉnh và tinh tế. Đáp lại những lời tỏ tình và tán tỉnh duyên dáng, nồng nàn của Dodin, Eugénie luôn đáp lại bằng tiếng cười giòn tan. Ông nói rằng, bản thân khao khát sống như một ông nhà thơ Trung Quốc thế kỷ 11, rằng sẽ dành một năm để làm việc và một năm để sống bên vợ. Eugénie đáp lại rằng, thứ nhất anh không phải là nhà thơ, anh cũng không phải là người Trung Quốc. Thứ 2, từ “vợ” nghe có vẻ cũng không chính xác ở đây. 

Cái tình yêu, tình tri kỉ ấy đẹp đến mức khiến người xem có dự cảm mơ hồ trước sự vô thường của đời sống này. Cho dù hạnh phúc là được tiếp tục sống với cái mà ta đang có, nhưng ta nào cưỡng lại được sự lùi tàn và quy luật vốn có của cuộc sống. Xuân Hạ Thu Đông rồi lại Xuân, như một vòng quay bất tận, có lụi tàn rồi mới có tái sinh. Nhưng chính sự thăng hoa trong cảm xúc, sự đẹp đôi của hai nhân vật khiến người xem muốn níu giữ mãi chuyện tình đẹp này. Cuộc đời này, dù đẹp và hạnh phúc đến mấy, cũng không bao giờ có sự mãi mãi là điều mà Trần Anh Hùng muốn lồng ghép trong tác phẩm.

Tay nghề bậc thầy của đạo diễn Trần Anh Hùng 

Một điểm khác tạo nên sự hấp dẫn của “Muôn vị nhân gian” là tay nghề bậc thầy của nhà làm phim gốc Việt Trần Anh Hùng. Tác phẩm cũng giúp ông đoạt giải Đạo diễn xuất sắc nhất tại LHP Cannes 2023. Dự án cũng nhận về cơn mưa lời khen từ giới phê bình quốc tế, đạt điểm tươi 97% trên trang Rotten Tomatoes.

Phong cách làm phim của Trần Anh Hùng có thể gói trọn trong từ “ý nhị”. Sự ý nhị đó cũng được thể hiện qua tiết tấu phim rất chậm, không quá nhiều nút thắt. Thay vào đó, đạo diễn luôn tạo ra những khoảng trống nhất định để người xem có thể tự suy ngẫm và tưởng tượng. Câu chuyện của “Muôn vị nhân gian” cũng như món Pot-au-Feu, được đạo diễn Trần Anh Hùng nêm nếm và đem hầm chín kỹ rồi mới đưa đến phục vụ khán giả.

Diễn xuất của dàn cast thực lực là một điểm sáng của “Muôn vị nhân gian". Juliette Binoche và Benoît Magimel đều có màn hóa thân xuất sắc trong dự án lần này. Cả hai đều như trở thành những đầu bếp lão luyện mà không cần sử dụng đến đóng thế, tạo nến tính chân thật của câu chuyện. Đặc biệt, những phân đoạn one-shot trong phim đòi hỏi sự chính xác đến từng giây để thực hiện.

Nhìn chung, “Muôn vị nhân gian” là một tác phẩm theo dạng lát cắt cuộc sống với một kịch bản không quá ấn tượng hay nhiều sự bất ngờ đến từ yếu tố kịch bản. Bằng tay nghề lão luyện, đạo diễn Trần Anh Hùng đã biến câu chuyện này trở thành một bộ phim đầy chất thơ, lãng mạn và tình tứ, nồng nàng như chai vang mang đậm phong cách văn hóa người Pháp và màu sắc riêng của Trần Anh Hùng.