GS. Nguyễn Thiện Thành: "Luận án lớn đời tôi đó là sức khỏe của đồng bào miền Nam"

“Muốn trở thành bác sỹ để phục vụ nhân dân tôi”

GS Nguyễn Thiện Thành  (30/9/1919 - 8/10/2013) thân trong một gia đình tiểu trí thức tại xã An Trường, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh. Ngay từ thuở nhỏ, chàng thanh niên Nguyễn Thiện Thành đã thông minh, hiếu học.

Năm 1939, Nguyễn Thiện Thành là một trong số ít học sinh xứ Nam Kỳ Lục tỉnh nhận bằng tú tài loại ưu tại trường Pétrus Ký Sài Gòn (này là trường chuyên Lê Hồng Phong) và được chọn cấp học bổng sang Pháp du học.

Tuy nhiên, chàng thanh niên Nguyễn Thiện Thành đã “bỏ lở” cơ hội này chỉ vì Chính phủ Pháp buộc theo học 3 ngành là võ bị, thương mại và chính trị chỉ nhằm đào tạo nhân lực cho bộ máy cai trị của thực dân. Chàng thanh niên Nguyễn Thiện Thành đã khẳng khái thể hiện rõ quan điểm là “Tôi chỉ muốn học y khoa, muốn trở thành bác sỹ để phục vụ nhân dân tôi.”

Và kể từ ấy, chàng thanh niên Nguyễn Thiện Thành bắt đầu "nặng nợ" với cái nghề y mà mình hằng mong để phụng sự nhân dân, chữa bệnh cứu người.

Được sống với đam mê, không những làm tròn nghĩa vụ thiêng liêng của người thầy thuốc, Nguyễn Thiện Thành còn có mặt trong những thời điểm khốc liệt nhất của hai cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc. Ở mặt trận nào, Nguyễn Thiện Thành cũng hoàn thành.

Năm 1960, Nguyễn Thiện Thành bảo vệ thành công luận án Phó Tiến sĩ tại Viện Thần kinh cao cấp thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Liên Xô, rồi liên tiếp trở thành Đại biểu Quốc hội các khóa VI, VII. Đến năm 1974, ông được thăng quân hàm Đại tá Quân đội Nhân dân Việt Nam, phong hàm Giáo sư (1980), Anh hùng Lao động (1985), và danh hiệu Thầy thuốc Nhân dân (1989).

Hoà bình lập lại, GS Nguyễn Thiện Thành đảm nhiệm cương vị mới là Viện trưởng Bệnh viện Thống Nhất. Từ đây,Giáo sư đã có nhiều đóng góp to lớn trong việc xây dựng và phát triển Bệnh viện Thống Nhất, đưa nơi đây trở thành Trung tâm Y khoa hàng đầu Việt Nam, trở thành người khai sáng ngành Lão khoa và bộ môn Lão khoa tại Trường Đại học Y dược TP.HCM.

Luận án lớn nhất là sức khỏe đồng bào miền Nam

Di sản mà Cố Giáo sư, Tiến sĩ, Anh hùng Lao động, Thầy thuốc Nhân dân, Đại tá, Bác sỹ Nguyễn Thiện Thành đã từng khoác trên mình chiếc blouse trắng “chinh phạt” Nam Bắc được biết là 35 tác phẩm y học có giá trị: nghiên cứu thành công về hai loại thuốc mới chữa một số bệnh về hệ tim mạch và gan; nghiên cứu cho ra đời phương pháp Filatov: và là người đặt nền móng cho ngành Lão khoa Việt Nam.

Phía sau sắc trắng áo blouse trắng trí tuệ uyên thâm là một đời dâng hiến cho nền y học nước nhà, cho đến khi trút hơi thở cuối cùng, người thầy thuốc tận tụy với nghề ấy vẫn còn luôn đau đáu với sức khỏe của những người anh, người chị, người bạn, người đồng chí thân thương của mình.

Sinh thời, GS Nguyễn Thiện Thành từng trăn trở: “Đời tôi còn một luận án lớn, đó là sức khỏe của thương, bệnh binh, đồng bào, đồng chí miền Nam ruột thịt vẫn đang còn chịu ảnh hưởng đau thương, hậu quả của một thời chìm trong khói lửa chiến tranh”.

Là những năm tháng chiến tranh khốc liệt, khoác trên mình trọng trách người lính, người thầy thuốc, GS Nguyễn Thiện Thành luôn ngày đêm tìm tòi nghiên cứu để bào chế ra những loại thuốc chữa bệnh mới trước tình hình kinh tế đất nước còn vô vàn khó khăn. Chế phẩm Filatov điều chế từ nhau thai được ví như một phát minh của nền y học nước nhà thời bấy giờ. Là một trong những thành tựu nổi bật nhất, gắn liền với tên tuổi Nguyễn Thiện Thành.

Người phụ tá, Bác sỹ Lê Văn Đính, nguyên Phó Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất vẫn còn nhớ như in những câu chuyện mà mình may mắn được làm việc cùng cố GS Nguyễn Thiện Thành, kể: Tháng 6/1973, tại chiến trường miền Nam, trước tình hình căn bệnh sốt rét hoành hành và đe đọa tính mạng bộ đội, Bác sỹ Nguyễn Thiện Thành, thời đó là Viện trưởng Viện Quân y K71, đã mở hội thảo về đề tài này. Trong hội thảo, một bác sỹ báo cáo đề tài nghiên cứu, trong báo cáo có câu: “Bệnh nhân hơi hơi sốt”. Nghe báo cáo, Bác sỹ Nguyễn Thiện Thành đứng lên dõng dạc phản biện: “Hơi hơi sốt là bao nhiêu độ?”.

Cả hội trường bỗng im phăng phắc, ít phút sau có vài tiếng xầm xì phía dưới. Rồi GS Nguyễn Thiện Thành hỏi tiếp: “Hơi hơi sốt là 37,5 độ, 38 độ, 38,5 độ… hay là sao? Tôi sờ lên đầu tôi cũng thấy hơi hơi nóng vì trong vùng này ai mà không bị sốt rét”. Một lát sau, GS Nguyễn Thiện Thành thở dài, khuôn mặt hiển hiện sự buồn, giọng trầm đi, nói: “Đã làm khoa học thì phải thật chính xác, khoa học không cho phép chúng ta nói như vậy. …Viết cái gì cũng phải thật chi tiết, chính xác chứ không thể dùng từ “hơi hơi” được”.

Hay một câu chuyện nhỏ thú vị về thầy thuốc mẫu mực, nghiêm khắc mà cũng rất đỗi nhân ái, bao dung của GS Nguyễn Thiện Thành trong quãng thời gian ông làm Viện trưởng Viện Quân y K71. Chuyện rằng, thi thoảng sau một ngày làm việc căng thẳng và mệt mỏi, Giáo sư lại mời anh em sang phòng mình uống trà, đàm đạo.

Mỗi lần như thế là lúc Giáo sư đang có tâm trạng. Giáo sư đã ân cần hỏi han từng người về hoàn cảnh gia đình, lắng nghe tâm tư, nguyện vọng và chia sẻ với anh em những khó khăn, vất vả trong cuộc sống, đôi mắt Giáo sư mờ lệ sau cặp kính. Thì ra ẩn sâu trong vẻ bề ngoài cứng cỏi với nghị lực thép của Giáo sư là những nỗi niềm đau đáu về thế thái nhân tình…

*Bài viết có tham khảo, sử dụng tư liệu từ cuốn sách "Giáo sư Nguyễn Thiện Thành - Người chiến sĩ, người thầy thuốc anh hùng".